Strona główna NBA NBA: Wyjątki w Salary Cap. Więcej o limicie płac w NBA

NBA: Wyjątki w Salary Cap. Więcej o limicie płac w NBA

Przez

5 października 2022

6015

Drużyny NBA obowiązuje górny limit wydatków na kontrakty zawodników (salary cap). Kluby, które znajdują się poniżej progu, mogą podpisywać i pozyskiwać graczy w wymianach według własnego uznania, o ile nie przekroczą salary cap. Ogranicza je jedynie wysokość maksymalnych kontraktów dla zawodników, która jest określona w CBA.

Możliwe jest jednak przekroczenie salary cap w określonych przypadkach. Żeby tego dokonać, drużyny muszą korzystać z wyjątków. Poniżej wyjaśniam różne rodzaje wyjątków, wraz z przykładami ich zastosowania.

Pierwszą sytuacją, w której drużyny NBA potrzebują przekroczyć próg salary cap, jest podpisywanie kontraktów ze swoimi zawodnikami, którym skończyły się umowy. W zależności od stażu gracza w klubie, dostępne są tu trzy wyjątki związane z prawami Birda:

Bird Exception – jeżeli zawodnik rozegrał w barwach jednej drużyny trzy sezony, to jego drużyna zyskuje do niego prawa Birda. Klub może wtedy zaproponować temu zawodnikowi maksymalną wysokość kontraktu, z możliwą podwyżką lub obniżką zarobków do 8% (zamiast standardowych 5%) i umowę na maksymalnie 5 sezonów.
Early Bird Exception – prawa Early Bird dotyczą zawodników, którzy rozegrali dla jednej drużyny dwa sezony. Klub może takiemu zawodnikowi zaproponować maksymalnie 175% zarobków z ostatniego sezonu lub 105% średniej płacy z ubiegłego sezonu, w zależności która wartość jest większa. Umowy muszą być co najmniej na dwa sezony, przy czym drugi sezon nie może być opcją zawodnika lub drużyny. Może być za to niegwarantowany lub gwarantowany tylko częściowo. Kontrakt może być maksymalnie na cztery sezony z możliwą podwyżką lub obniżką zarobków do 8%. Drużyna może się zrzec tych praw, jeżeli chce podpisać z zawodnikiem roczną umowę.
Non-Bird Excxeption – dotyczy zawodników niespełniających kryteriów Bird i Early Bird. Zawodnik, który przez maksymalnie jeden sezon nie zmienił drużyny jako wolny agent (mógł w wymianie lub przez waivers) lub w przypadku którego drużyna zrzekła się praw Early Bird, kwalifikuje się na ten wyjątek. Prawa Non-Bird pozwalają na ofertę w wysokości maksymalnie 120% zarobków z ostatniego sezonu lub 120% kontraktu minimalnego według stażu w lidze, zależy co większe, przy podwyżce lub obniżce do 5%. Najdłuższa dozwolona umowa może być 4-letnia.

Kilka rzeczy, o których warto wiedzieć w przypadku wyjątków związanych z trzema prawami Birda:

– prawa są transferowane razem z zawodnikiem. Jeżeli gracz trafia do innej drużyny w wymianie, nowa drużyna przejmuje też jego prawa;

– gdy zawodnik z pełnymi prawami Birda zostaje zwolniony i przejęty przez inną drużynę, nowy klub przejmuje go z prawami Early Bird. W przypadku graczy z prawami Early Bird, te prawa nie zmieniają się;

– gracz może podpisać kontrakt w trakcie sezonu i ten sezon wlicza się do ilości wymaganych lat do uzyskania określonych praw;

– prawa przyznawane są po ostatnim sezonie w kontrakcie. Jeżeli gracz został zwolniony przed końcem sezonu, to drużyna nie może skorzystać z praw Birda, aby podpisać z nim kontrakt na kolejny sezon. Taki niepełny sezon wlicza się jednak do stażu liczonego do praw.
Przykład: gracz gra na rocznej umowie w drużynie i zostaje zwolniony przed końcem pierwszego sezonu. Potem klub podpisuje go ponownie na drugi sezon i znowu zwalnia przed końcem sezonu. Wreszcie podpisuje go w trakcie trzeciego sezonu na umowie do końca sezonu i gracz kończy rozgrywki w barwach tej drużyny. W międzyczasie zawodnik nie był zakontraktowany przez żadną inną drużynę.
Gracz ma w tym momencie trzy sezony rozegrane w barwach jednej drużyny i po trzecim sezonie klub może skorzystać z pełnych praw Birda, żeby podpisać z tym zawodnikiem kolejną umowę. Nie mógł skorzystać z praw po pierwszym (Non-Bird) i drugim (Early Bird) sezonie, ponieważ zawodnik nie ukończył sezonu w barwach tej drużyny.

Omówiliśmy wyjątki pozwalające zatrzymać zawodników w składzie. Drużyny NBA dysponują też wyjątkami, aby móc podpisywać wolnych agentów. Podstawowym wyjątkiem jest Mid-Level Exception (MLE), którego wysokość jest określona na każdy sezon i uzależniona od wysokości salary cap. W zależności od wysokości team salary, te wyjątki dzielimy na:

Non-taxpayer MLE – dostępny dla drużyn z team salary poniżej punktu Apron. Umowy mogą być maksymalnie 4-letnie z dozwoloną podwyżką lub obniżką zarobków do 5%. Można korzystać z tego wyjątku co sezon.

Taxpayer MLE – dostępny dla drużyn z team salary powyżej punktu Apron. Umowy mogą być maksymalnie 3-letnie z dozwoloną podwyżką lub obniżką zarobków w wysokości do 5%. Wyjątek nie może być wykorzystany przez drużyny, które skorzystały już z Bi-Annual, Non-taxpayer MLE albo Room MLE. Można korzystać z tego wyjątku co sezon.

Poniżej punktu Apron dostępny jest wyjątek Non-taxpayer, powyżej Apron Taxpayer. Jeżeli drużyna wykorzysta Non-taxpayer MLE to punkt Apron jest wtedy dla niej hard cap i nie może go przekroczyć w żadnym wypadku.

Jeżeli jednak wykorzysta tylko część Non-taxpayer MLE, w wysokości nieprzekraczającej Taxpayer MLE, to nie jest hard capped i wysokość team salary może przekroczyć punkt Apron. W takiej sytuacji przyjmujemy, że ta drużyna skorzystała z Taxpayer MLE.
W tym sezonie w takiej sytuacji są Miami Heat. Mając do dyspozycji Non-taxpayer MLE w wysokości $10.5M, skorzystali z części wyjątku podpisując Caleba Martina na umowę w wysokości $6.5M, czyli dokładnie tyle, ile wynosi Taxpayer MLE. Dzięki temu Heat nie mają ograniczenia hard cap w punkcie Apron. Mogą też skorzystać z pozostałych $4M non-taxpayer MLE, ale wtedy będzie ich obowiązywać hard-cap.
Nie działa to jednak w drugą stronę. Jeżeli drużyna będąc ponad Apron skorzysta z Taxpayer MLE, to schodząc poniżej Apron nie zyskuje do dyspozycji dodatkowych środków z tytułu Non-taxpayer MLE.
Jeżeli jednak będąc ponad Apron nie wykorzysta wcale tego wyjątku, to schodząc poniżej Apron zyskuje wyższy Non-taxpayer MLE.

Room MLE – dostępny dla drużyn, które mogą skorzystać z cap space, żeby podpisać gracza – czyli straciły już Bi-Annual Exception, Non-taxpayer MLE i Taxpayer MLE. Umowy mogą być maksymalnie 2-letnie z dozwoloną podwyżką lub obniżką zarobków do 5%. Wyjątek może być wykorzystywany co sezon. Wysokość wyjątków jest doliczana do team salary, dlatego drużyna musi być większą kwotę niż Non-taxpayer MLE poniżej salary cap, żeby przyznany był Room MLE. Nie przysługuje drużynom, które skorzystały już z Bi-Annual, Non-Taxpayer Mid-Level albo Taxpayer Mid-Level. Po skorzystaniu z Room MLE, drużyna nie może wykorzystać już Bi-Annual, Non-Taxpayer Mid-Level albo Taxpayer Mid-Level.

Wyjątki Mid-Level są też czasami wykorzystywane do podpisywania własnych zawodników, którym skończyły się kontrakty. Dzieje się tak przeważnie w sytuacji, kiedy gracz na rocznym kontrakcie minimalnym zaliczył bardzo dobry sezon i prawa Non-Bird nie wystarczają do złożenia satysfakcjonującej go umowy.

Oprócz wyjątków Mid-Level kluby mogą podpisywać i pozyskiwać graczy w wymianach korzystając z:

Bi-Annual Exception (BAE) – dostępny dla drużyn z salary poniżej punktu APRON. Umowy mogą być maksymalnie 2-letnie z podwyżką lub obniżką zarobków do 5%. Wyjątek nie może być wykorzystany przez drużyny, które skorzystały już z Taxpayer MLE albo Room MLE. Nie może być wykorzystany przez dwa sezony z rzędu. Po skorzystaniu z BAE drużyna jest hard capped w wysokości punktu APRON.

Disabled Player Exception – pozwala na zastąpienie gracza, któremu przytrafiła się kontuzja do końca sezonu, czyli do 15 czerwca. Wykluczenie z gry musi potwierdzić lekarz wyznaczony przez ligę lub specjalnie powołana komisja (Fitness to Play panel). Wyjątek może być wykorzystany na:
a) pozyskanie wolnego agenta na rocznej umowie w wysokości maksymalnie 50% zarobków kontuzjowanego gracza lub Non-taxpayer MLE, w zależności które jest niższe;
b) pozyskanie gracza w ostatnim roku kontraktu w wymianie. Zarobki takiego gracza to max 50% +$100k kontuzjowanego zawodnika lub non-tax MLE +$100k, w zależności które jest niższe;
c) waiver claim – drużyna może przejąć gracza zwolnionego przez inny klub, który jest w ostatnim roku kontraktu i jego zarobki stanowią maksymalnie 50% zarobków kontuzjowanego zawodnika lub Non-taxpayer MLE, w zależności które jest niższe.
O DPE drużyna może ubiegać się maksymalnie do 15 stycznia. Wyjątek wygasa po pozyskaniu nowego gracza, kiedy kontuzjowany gracz opuszcza drużynę lub wraca do gry po kontuzji, albo 10 marca. Jedynie drużyna w barwach której zawodnik doznał urazu może aplikować o ten wyjątek. Dotyczy to również urazów doznanych poza ligą, jak np. Danilo Gallinari podczas ostatniego EuroBasketu.

Minimum Player Salary Exception – pozwala pozyskać gracza z rynku wolnych agentów lub w wymianie. Umowy dla nowych graczy w ramach tego wyjątku mogą być maksymalnie 2-letnie. Zarobki graczy na umowach minimalnych są określone w minimum salary scale, czyli tabeli z wartościami kontraktów minimalnych i zależą od doświadczenia zawodnika.

Zasady korzystania z tego wyjątku w wymianach omówię w osobnym temacie dotyczącym wymian.

Rookie Exception – gwarantuje możliwość podpisania gracza wybranego w pierwszej rundzie draftu. Kontrakt dla zawodnika z pierwszej rundy to zawsze cztery sezony – dwa gwarantowane i dwa z opcją drużyny. Zarobki są określone wg Rookie Scale, czyli tabeli z wartościami kontraktów dla debiutantów. Zawodnicy wybrani w drugiej rundzie draftu nie mają narzuconych wynagrodzeń. Najczęściej jednak ci gracze podpisywani są na umowach minimalnych. Żeby jednak podpisać zawodnika wybranego w drugiej rundzie, klub powyżej salary cap musi skorzystać z wyjątku. Minimum player salary exception pozwala jedynie na dwuletnie kontrakty, przez co drużyna nie zapewnia sobie pełnych praw Birda. Dlatego często zawodnicy z drugiej rundy podpisywani są na trzy lub czteroletnich umowach z wykorzystaniem części Mid-Level Exception (Non-taxpayer lub Taxpayer).

Traded Player Exception – wyjątek pozwalający dokonywać wymian zawodników, jeżeli drużyna jest powyżej salary cap. Temat jest rozległy i na tyle ciekawy, że poświęcę mu osobny wątek.

Warto zapamiętać, że Traded Player Exception pozwala na pozyskiwanie graczy w wymianach. Wszystkie wyjątki Mid-Level, Bi-Annual i Rookie pozwalają podpisywać zawodników. Disabled Player Exception i Minimum Player Salary Exception łączą obie możliwości i pozwalają pozyskiwać wolnych agentów, jak i graczy na zasadzie transferów.

Autor: Wojciech Kowalik

Pierwsza część tekstu: